Vandaag zat ik bij BNR met Oscar Hammerstein te praten over ABN Amro. Nu blijkt dat het overheidsdeel van ABN Amro winstgevend is, zijn er argumenten om te zeggen dat het in handen van de Nederlandse Staat moet blijven. Nu is deze winst éénmalig, en ben ik er van overtuigd dat de Staat op enig moment van ABN Amro afwil (al is het maar omdat uit het oogpunt van governance je niet wil dat het ene gedeelte van het Ministerie van Financien in toezichthoudende rol het andere deel van dat Ministerie wil controleren in een ándere rol), maar toch zijn er goede argumenten te bedenken om De Bank De Staatsbank te houden.
Om te beginnen is de laatste tijd de maatschappelijke functie van banken wel weer enorm duidelijk geworden. Geld en het vertrouwen in geld zijn zó belangrijk voor het functioneren van de maatschappij, dat iedereen het er wel over eens is dat onbeperkte kortetermijnpolitiek bij banken funest is.
Nu zou je kunnen overwegen om dan alleen de toezichthoudende functie te verbeteren en versterken. Dit leidt niet alleen tot meer regels en wellicht een volstrekt andere aanpak, maar ik denk dat banken ook door zichzelf gedwongen moeten worden om meer met het maatschappelijk belang in het achterhoofd hun bedrijfsvoering ter hand te nemen. En dat zal niet lukken als je alleen mensen neerzet die De Bank en zijn winst als belangrijkste oogmerk voor de bedrijfsvoering neerzet.
Ten tweede is er -naast het belang om ABN Amro te laten voortbestaan- nóg een maatschappelijk argument om minimaal één staatsbank te hebben: voor mensen met lage inkomens wordt bankieren steeds duurder, en te veel mensen komen voor hun financiëel advies terecht bij allerlei scharrige kredietaanbieders. Een staatsbank kan diensten aanbieden aan mensen met lagere inkomens. De duurder wordende kosten (namelijk het aanbieden van goed financieel advies) kunnen dan maatschappelijk verdisconteerd worden. Zo komt die oude rijkspostspaarbank nog een beetje terug.
Een maatschappelijke bank kan, met dat andere kredietprofiel, bovendien allerlei maatschappelijke investeringen doen. Je kan denken aan microkredieten of andersoortige leningen, bijvoorbeeld in de sfeer van kunst en cultuur. Om met Jacobse en Van Es te spreken mogelijkheden Lego!
